بررسی شاخص های "ایمنی بیمار" در بیمارستان‌ها

به گزارش خبرنگار مهر، سازمان جهانی بهداشت برای اولین بار روز ۱۷ سپتامبر سال ۲۰۱۹ میلادی را به عنوان روز جهانی بسیج ایمنی اعلام نمود.

سازمان جهانی بهداشت به منظور کاهش صدمات و آسیب وارده به بیماران از ناحیه خدمات سلامت غیر ایمن بر سه محور تاکید دارد.

۱) ارتقا سطح آگاهی، توانمندی سازی و جلب مشارکت بیماران و جامعه در ارتقا پیامدهای خدمات سلامت و تقویت نقش آنان در ایمنی خدمات سلامت از طریق ارائه اطلاعات دقیق در مورد بیماری خود و برقراری ارتباط صادقانه با تیم سلامت.

۲) جلب مشارکت پزشکان، پرستاران، داروسازان و سایر ارائه کنندگان خدمات سلامت به منظور احتساب بیمار و مراقبین وی در تیم سلامت و ایجاد فرهنگ گزارش دهی وقایع ناخواسته ایمنی بیمار.

۳) نقش سیاست گزاران و دولتمردان در ایجاد خط مشی‌ها، راهبردها و استراتژی‌های مناسب و متناسب جهت ارائه خدمات ایمن.

۲۶ شهریور ۱۴۰۱ (۱۷ سپتامبر ۲۰۲۲) به عنوان روز جهانی ایمنی بیمار معرفی شده است. موضوع اصلی در سال جاری "ایمنی دارویی" و شعار آن "دارو درمانی بدون آسیب" است.

مهسا برومند داروساز، گفت: بسیاری از مردم با واژه ایمنی آشنایی نداشته و به همین دلیل تصمیم بر این گرفته شد تا به طور خلاصه تعاریفی از ایمنی بیمار داشته باشیم تا مراجعه کنندگان به بیمارستان‌ها با حقوق خود در مراکز درمانی آشنا شوند.

وی افزود: استانداردهای ایمنی دارویی بیمار مجموعه‌ای از الزامات هستند که برای اجرای برنامه ایمنی بیمار در سطح بیمارستان‌ها حیاتی می‌باشند و با منظور اطمینان از اقدامات دارویی و درمانی صحیح و تاکید بر استفاده ایمن از داروها و وسایل پزشکی در طول بستری بیمار انجام می‌شود. یکی از مهم‌ترین اهداف اصلی ایمنی دارویی بیمار، تجویز صحیح دارو به منظور پیشگیری و درمان، جهت به حداقل رساندن عوارض و خطاهای دارویی است.

این داروساز تاکید کرد: جهت ارتقای ایمنی دارویی بیماران می‌بایست نکاتی به عنوان حقوق بیماران در زمان دارودهی رعایت گردد.

۱- اصول آسپتیک و ایمنی قبل از شروع کار رعایت گردد.

۲- به منظور کاهش خطاهای دارویی داروها برای هر بیمار به طور جداگانه آماده سازی گردد.

۳- در زمان تحویل دارو به بیمار، نام دارو، دوز دارو و تاریخ انقضا دارو مجدد کنترل گردد.

۴- قبل از دادن دارو به بیمار می‌بایست دارو از لحاظ ظاهری و تغییر رنگ مجدد کنترل گردد.

۵- زمان باز نگه داشتن داروها نیز می‌بایست بر اساس الزامات کارخانه سازنده رعایت گردد.

برومند گفت: به طور کلی جهت اطلاع رسانی و آموزش به مردم در راستای آگاهی از حقوق خود در بیمارستان‌ها می‌بایست مشارکت درمانی بیمار با تیم سلامت وجود داشته و ارائه اطلاعات دقیق دارویی توسط تیم درمان می‌بایست به بیمار صورت گیرد.

هیوا برزوئیان کارشناس ارشد ایمنی بیمار و سوپروایزر کنترل عفونت بیمارستان فوق تخصصی چشم آفتاب، با عنوان این مطلب که موضوع اصلی روز جهانی ایمنی بیمار در سال جاری، ایمنی دارویی و شعار آن، دارو درمانی بدون آسیب است، گفت: وزارت بهداشت با تاکید بر اهمیت مشارکت همه جانبه بیمار و خانواده او و ارائه دهندگان خدمت سلامت، به عنوان دو محور اصلی جهت ارتقای ایمنی دارویی، پویشی برگزار کرده است.

وی افزود: ایمنی بیمار با تاکید بر ۲۰ الزام و سرفصل در تمامی بیمارستان‌های کشور استقرار یافته و سالانه مورد ارزیابی وزارت بهداشت قرار می‌گیرد. از جمله آنکه ایمنی بیمار در بیمارستان‌ها و مراکز درمانی، یک اولویت استراتژیک و دارای برنامه عملیاتی تفصیلی است.

برزوئیان ادامه داد: هیأت مدیره بیمارستان‌ها به منظور ارتقا فرهنگ و شناسایی خطرات موجود در سیستم و اعمال مداخله جهت ارتقا فرصت‌های مدیریتی، یکی از مدیران میانی بیمارستان را به عنوان هماهنگ کننده فعالیت‌های ایمنی بیمار و مدیریت خطر، منصوب می‌کنند.

وی افزود: پزشک قبل از انجام هر گونه اقدام درمانی (تشخیصی و تهاجمی تمامی خطرات)، منافع و عوارض جانبی و احتمالی پروسیجر را به بیمار توضیح می‌دهد. همچنین، قبل از انجام هر گونه پروسیجر درمانی، تشخیصی، آزمایشگاهی و تجویز دارو، یا ترانسفرزیون خونی و فرآورده‌های خونی تمامی بیماران به ویژه گروه‌های در معرض خطر از جمله هزاران بیمار دچار اختلالات هوشیاری و یا سالمندان، حداقل با دو شناسه شامل نام و نام خانوادگی و تاریخ تولد، شناسایی و مورد تأیید قرار می‌گیرند.

کارشناس ارشد ایمنی بیمار و سوپروایزر کنترل عفونت بیمارستان چشم پزشکی، با عنوان این مطلب که بیمارستان‌ها الزام به داشتن برنامه پیشگیری و کنترل عفونت مشتمل بر چارت سازمانی، برنامه عملیاتی و راهنماهای بالینی هستند، گفت: بیمارستان ما، راهنمای بالینی معتبر از جمله راهنمای سازمان جهانی بهداشت را در زمینه خون و فرآورده‌های خونی ایمن، اجرا می‌نماید.

سیدحمید جمال الدینی عضو هیئت علمی دانشگاه و کارشناس سیاستگذاری حوزه سلامت، با تاکید بر اهمیت شاخص‌های ایمنی بیمار در بیمارستان‌ها، افزود: ۱۹ محور برای اعتباربخشی بیمارستان‌ها وجود دارد که یکی از این شاخص‌ها، ایمنی بیمارستانی است و ایمنی بیمار، زیر شاخه آن قرار دارد.

وی بر ضرورت ایجاد دبیرخانه و جشنواره ایمنی بیمار در سطح ملی تاکید کرد و گفت: با برگزاری چنین جشنواره‌ای، می‌توان مراکز درمانی را به خودارزیابی وا داشت تا از این طریق به معرفی افراد مؤثر و تجارب آنها در موضوع ایمنی بیمار پرداخت.

جمال الدینی ادامه داد: استفاده از ظرفیت‌های دانش بنیان و فناور برای افزایش ایمنی بیمار، یکی دیگر از نکاتی است که می‌توان در این جشنواره به آن توجه داشت.

وی با اشاره به روز جهانی ایمنی، گفت: در این روز می‌توان به شکل نمادین از بیمارستان‌هایی که ایمنی را بالاتر از حداقل‌های استاندارد رعایت می‌کنند، تقدیر کرد تا انگیزه‌ای برای ارتقای شاخص‌های ایمنی بیمار در حوزه‌های مختلف، فراهم شود.

کارشناس سیاستگذاری حوزه سلامت، به ارتباط مقوله ایمنی بیمار و توریسم درمانی اشاره کرد و افزود: توجه به ایمنی بیمار در بیمارستان‌ها، می‌تواند به گسترش و توسعه توریسم درمانی در کشور منجر شود.

جمال الدینی همچنین به موضوع استفاده از ظرفیت هوش مصنوعی در برگزاری جشنواره ملی ایمنی بیمار اشاره کرد و گفت: استفاده از هوش مصنوعی می‌توان به کاهش عوارض جانبی برخی داروها کمک کرد.

وی افزود: محققان در جهان، ابزاری برای محاسبه اثرات مضر داروها با استفاده از هوش مصنوعی ایجاد کرده‌اند. این ابزار از پردازش زبان طبیعی استفاده می‌کند که روشی از هوش مصنوعی، و تجزیه و تحلیل ساختار شیمیایی برای شناسایی داروهایی است که اثر آنتی کولینرژیک دارند.

این کارشناس سیاستگذاری حوزه سلامت، توجه به دو مقوله توریسم درمانی و استفاده از ظرفیت هوش مصنوعی را در برگزاری جشنواره ملی ایمنی بیمار مورد تاکید قرار داد و گفت: ارتقای ایمنی بیمار در بیمارستان‌ها، منجر به توسعه توریسم درمانی و بهره مندی از ظرفیت هوش مصنوعی خواهد شد.